ေပၚလစ္တစ္ကၾကီးခေခြးအပိုင္း(၄)

Democracy

ဂရိဘာသာစကားျဖစ္သည့္"Demos"(ျပည္သူ)"Kratos"(အာဏာ)မွဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ပို၍တိတိက်က်
ဆိုရေသာ္၊ဒီမိုကေရစီဆိုသည္မွာအစိုးရစနစ္တရပ္ျဖစ္ျပီးအာဏာမွာျပည္သူ႕လက္တြင္းတြင္အဓိကတည္ေလသည္။

တတိယပိုင္းတြင္ဒီမိုကေရစီဆိုေသာေဝါဟာရ၏အနက္အက်ဥ္းအားရွင္းလင္းတင္ျပခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ယခုအပိုင္းတြင္ေတာ့အေျခ
ခံအက်ဆံုးေသာဒီမိုကေရပံုစံႏွစ္မ်ိဳးအားအၾကမ္းဖ်င္းတင္ျပမည္ျဖစ္သည္။

Direct Democracy(တိုက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီ)

သမိုင္းေနာက္သို႕အတန္ၾကာျပန္လွည့္ၾကည့္ေသာ္လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း၂၀၀၀ေက်ာ္ဝန္းက်င္ခန္႕အခ်ိန္ကျဖစ္သည္။အေတြးအေခၚ၊
သခၤ်ာ၊အစရွိသည့္ပညာရပ္မ်ားထြန္းကားရာဂရိျမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားသည္သက္ဦးစံပိုင္ဘုရင္စနစ္ထက္ျပည္သူ႕႕ထံတြင္အာဏာတည္ေသာ
ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားခဲ့ေလသည္။သို႕ေသာ္ထိုေခတ္အခ်ိန္မွဒီမိုကေရစီသည္ရႈတ္ေထြးနက္နဲမႈကင္းေသး၏။ဤကဲ့သို႕ရိုးရွင္းပြင့္
လင္းလွေသာဒီမိုကေရစီစနစ္အားယေန႕ေခတ္ပညာရွင္မ်ားကတိုက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီ(ဝါ)ေအသင္ဒီမိုကေရစီဟုသတ္မွတ္ၾကသည္။
တုိက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီဆိုသည္မွာ၊ႏိုင္ငံသားအားလံုးမွတိုင္းျပည္၏ဥပေဒမ်ား၊ေပၚလစီမ်ားအားတိုက္ရိုက္မဲေပးသတ္မွတ္ၾကျခင္းျဖစ္
သည္။သို႕ေသာ္ထိုစဥ္ကကြ်န္မ်ား၊အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူမ်ားသည္မဲေပးရာတြင္ပါဝင္ခြင့္မရွိၾကေပ။ထိုကဲ့သိုေသာ
တိုက္ရုိက္စနစ္မ်ိဳးတြင္၊ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္အသိဥာဏ္ဗဟုသုတျမင့္မားရံုသာမက၊တုိင္းျပည္၏လက္ရွိအေျခအေနအရပ္ရပ္အားသ
ေဘာေပါက္နားလည္းရန္မ်ားစြာလိုအပ္လွေသာ္လည္း၊အမွန္တကယ္ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါကႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းတို႕အတြက္မ်ား
စြာအက်ိဳးရွိလွမည္ဟုဂရိတို႕ကယံုၾကည္ေလသည္။

ယေန႕ေခတ္တြင္တိုက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီစနစ္အားအသံုးျပဳသည့္တစ္ခုတည္းေသာႏိုင္ငံမွာဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေလသည္။ထို႕အျပင္အ
ေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊နယူးအဂၤလန္ျပည္နယ္ရွိျမိဳေလးမ်ားတြင္လည္းထိုအစနစ္အားက်ယ္ျပန္႕စြာအသံုးျပဳၾကသည္။ျမိဳ႕အစည္းအ
ေဝးပြဲမ်ားတြင္ျမိဳေနျပည္သူမ်ားသည္ဥပမာ-ျမိဳ႕တြင္းျမဴနီစပယ္ခြန္တိုးျမွင့္ေရးကိစၥ၊ျမိဳနယ္ရံုးဝန္ထမ္းငွားရန္းေရးအတြက္ဘတ္ဂ်တ္
၊အစရွိသျဖင့္ဥပေဒႏွင့္ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ရာတြင္တိုက္ရိုက္မဲေပးဆံုးျဖတ္ၾကသည္။

သို႕ရာတြင္တုိက္ရိုက္ဒီမိုကေရစနစ္သည္လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာရွိေနေသာစနစ္တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။ေအသင္အပါအဝင္ဂရိျမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ား
တြင္ထိုစနစ္၏ဆိုးက်ိဳးျဖစ္သည့္၊အမ်ားသေဘာတူဆံုးျဖတ္ထားသည့္ဥပေဒအားေနာက္တစ္ေန႕တြင္အမ်ားသေဘာတူပင္ပယ္ဖ်က္
ပစ္ျခင္းအမ်ားသေဘာတူေရြးခ်ယ္ထာေသာေခါင္းေဆာင္အား၊အမ်ားသေဘာတူပင္ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္း၊လူမ်ားစုမွလူနည္း
စုအားအျမဲလုိလိုအႏိုင္ရေနျခင္းအစရွိသည့္ျပသနားမ်ားအားရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိသည္။ရလဒ္မွာႏိုင္ငံမတည္ျငိမ္မႈပင္ျဖစ္သည္။ထိုကဲ့သို႕
ေသာမတည္ျ့ငိမ္မႈမ်ားအားစိတ္အပ်က္ၾကီးပ်က္ေနခဲ့သူပေလတိုသည္The-Republicအမည္ရွိစိတ္ကူးယာဥ္ႏိုင္ငံေတာ္အားေရး
သားခဲ့ဖူးသည္။အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကာလ၊ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ကာလမ်ားေပၚထြန္းလာသည့္အခ်ိန္တြင္ပင္ေအသင္ဒီမိုကေရစီ
အားအႏၱရာယ္ၾကီးမားလွသည့္အစိုးရစနစ္အျဖစ္လူအမ်ားစုမွယူဆလွ်က္ရွိေနေသးသည္။သို႕ရာတြင္အစိုးရဆိုသည္မွာဘုရင္စနစ္
ႏွင့္မတူညီပဲ၊ျပည္သူလူထု၏သေဘာတူေၾကနပ္မႈျဖင့္အုပ္စိုးသည္ဟူေသာအယူအဆမွာလည္းေခတ္စားေနသည္။

အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးအျပီးအစိုးရဖြဲ႕စည္းရာတြင္James-Madisonအပါအဝင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္၊အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား
၏ပညာတတ္နည္းပါးမႈ၊ဗဟုသုတေခါင္းပါးမႈတို႕အားသိျမင္သည္ျဖစ္ရာတိုက္ရိုက္စနစ္သည္တုိင္းျပည္အားဒုကၡေပးမည္စနစ္ဟုယံု
ၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏လိမ္လည္လွည့္ဖ်ား၍အာဏာရယူလိုမႈ၊လူနည္းစုမ်ား၏အခြင့္အေရးအစရွိသည္တို႕အားကာ
ကြယ္ရန္ၾကိဳးပမ္းရာမွယေန႕အမ်ားစုသိရွိယဥ္ပါးသာေအာက္ပါဒီမိုကေရစီစနစ္စတင္ခဲ့ေလသည္။

Democratic Republic/Representaive Deomocracy
ဒီမိုကရတ္တစ္သမၼတႏိုင္ငံ(ဝါ)ကိုယ္စားျပဳခံအေျချပဳဒီမိုကေရစီ

ကိုယ္စားျပဳခံအေျချပဳတိုက္ရိုက္ဒီမိုေရစီစနစ္တြင္ျပည္သူမ်ားသည္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွတဆင့္မိမိႏွစ္သက္သည့္အစိုးရအားေရြး
ခ်ယ္ၾကသည္။သို႕ေသာ္ဥပေဒႏွင့္ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ေရးအတြက္ကိုယ္တိုင္မပါဝင္ေတာ့။မိမိအရပ္ေဒသမွယံုၾကည္စိတ္အခ်ရဆံုး
ပုဂၢိလ္အားေရြးခ်ယ္၍မိမိတို႕ကိုယ္စားဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ေစသည္။ထိုေရြးခ်ယ္ခံပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ဥပေဒမ်ားခ်မွတ္ရာလႊတ္
ေတာ္တြင္မိမိကိုယ္စားျပဳသည့္အရပ္ေဒသ၊ျပည္သူလူထု၏အက်ိဳးစီးပြားအတြက္အျခားေဒသမွေရြးခ်ယ္ခံကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္
ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ရသည္။ဤစနစ္သည္အသက္၁၈ျပည့္ျပီးသူအားလံုမဲေပးခြင့္ဟူေသာစနစ္တြင္အေျခခံသည္သာမက၊လူနည္းစု
တိုင္းရင္းသားမ်ား၏အခြင့္အေရးအားကာကြယ္ေပးသည့္သီးျခားစနစ္မ်ားလည္းရွိရသည္။ထို႕အျပင္အစိုးရ၏အခြင့္အာဏာအား
ဖြဲစည္းပုံအေျခခံဥပေဒျဖင့္ျပန္လည္ကန္႕သတ္ထားေလ့လည္းရွိသည္။အမွန္မွာဤစနစ္သည္ဒီမိုကရစ္တစ္သမၼတႏိုင္ငံဟူေသာ
အမည္နာမျဖင့္စတင္ခဲ့သည္။အစပိုင္းတြင္ထုိတန္ဖိုးသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားသည္အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံမ်ား၊ထို႕ေနာက္ကမာၻအႏွံသို႕ျပန္ႏွံ
ြသြားေတာ့သည္။ျဗိတိန္သို႕အေရာက္တြင္မူဒီမိုကရက္တစ္သမၼတႏိုင္ငံဟူေသာအေခၚအေဝၚသည္စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္စနစ္က်င့္သံုး
သည့္ျဗိတိသွ်တို႕အတြက္ေတာ္စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ေစခဲ့ရာမွRepresentavie-Democracyဟူေသာေဝါဟာရအားတီ
ထြင္ခဲ့ေလသည္။ယေန႕တြင္ကိုယ္စားျပဳခံအေျချပဳဒီမိုကေရစီသည့္ကမာၻႏိုင္ငံအမ်ားအျပားမွမိမိတိုေဒသတန္ဖိုးမ်ားအေပၚမူတည္
၍လိုသလိုေျပာင္းလဲက်င့္သံုးလွ်က္ရွိေသာေခတ္စားသည့္စနစ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္လာသည္။

Teledemocracy

ယေ႕န႕တြင္အင္တာနက္၏အက်ိဳးေက်းဇူးျဖင့္ကမာၻ႕ဖြံျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္
သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအားအကန္႕အသတ္မဲ့ရွာေဖြခြင့္ရွိလာၾကသည္။သမၼတေလာင္းမ်ား၏ကိုယ္ေ႕ရးရာဇဝင္အေသးစိတ္
ရွာေဖြႏိုင္ျခင္း၊လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအားမိမိတို႕လိုအပ္ခ်က္မ်ားကိုအီးေမးလ္မွတဆင့္လြယ္လြယ္ကူကူေတာင္းဆိုႏိုင္ျခင္းတို႕
သည္Teledemocracy၏အားသာခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။ေနာင္အနာဂတ္တြင္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ျပည္သူလူထုၾကားမိသည့္အ
ခါကမွမေပၚထြန္းခဲ့ဖူးသည္အြန္လိုင္းဆက္သြယ္မႈမ်ားျဖင့္ပိုမိုျပီးျပည့္စံုသည့္ဒီမိုကေရစီစနစ္မ်ိဳးတည္ေဆာက္လာႏိုင္မည္ဟုယံု
ၾကည္ၾကသည္။၂၀၀၀ခုႏွစ္တြင္ေကာ္လိုရာဒိုျပည္နယ္သည္၊မိမိ၏ျပည္နယ္သားမ်ားအားအြန္လိုင္းမဲေပးခြင့္ျပဳျခင္းျဖင့္စာမ်က္ႏွာ
သစ္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။

ဆက္ရန္ရွိေသးသည္။